Latin Paleography From Antiquity to the Renaissance [by A. M. Piazzoni]

Vat.lat.3285

Manuscript information

Resource type:
Manuscript
Collection:
Vat.lat.
Shelfmark:
Vat.lat.3285
Library:
Biblioteca Apostolica Vaticana
Date:
sec. XV
Beginning date:
1401
Ending date:
1500
Country:
Italia
Support:
membr.
Height:
215
Width:
138
Extent:
III. 139. I
Exhibit Tags:
Umanistica

Description

Other name:
Leto, Giulio Pomponio, 1428-1497 [scribe]
Gioacchino di Giovanni de' Gigantibus, f. 1450-1485 [artist]
Sanvito, Bartolomeo, 1435-1511 [artist]
Mazzatosta, Fabio, sec. XV [owner]
Orsini, Fulvio, 1529-1600 [owner]
Writing:
<umanistica>
General note:
F. Iv (add. sec. XV): <Digestum novum> (inc.: "Libro XLVIIII. Qui cum uno testiculi [sic] natus est").
Language:
Latino.
Alphabet:
Latino.

Administrative information

Source of information:
IAM41.5 -Manuscrits classiques, III, 2, pp. 211-213.

Curatorial narrative

Il codice, dal formato modesto, tramanda il Bellum civile di Lucano. Vergato da Pomponio Leto per un suo discepolo, Fabio Mazzatosta (il cui nome compare al f. 137r), il manoscritto è in una corsiva umanistica elegante ed ordinata e presenta numerose glosse di esegesi del testo nei margini e negli spazi interlineari tutte di mano del copista ma ascrivibili a periodi differenti. L’apparato decorativo, di ambito romano, è opera, secondo Ruysschaert, di Gioacchino di Giovanni de' Gigantibus. La pagina di incipit presenta invece un fregio a bianchi girari su fondo policromo che corre lungo i margini superiore, interno e inferiore: da quello inferiore è stato eraso lo stemma dei Mezzatosta. Ogni libro presenta delle iniziali dorate anch’esse poste su fondo policromo decorato a bianchi girari. La rubrica al f. 1r, in lettere capitali blu ed oro, è attribuibile invece a Bartolomeo Sanvito. È proprio sulla base dell’apparato decorativo, in particolare sulla stretta collaborazione dei due artisti, che è stato possibile datare il codice alla fine degli anni Sessanta del XV sec.

Il codice proviene dalla biblioteca di Fulvio Orsini (cfr. f. Ir).

Il brano trascritto e annotato è al f. 35v-36r, Lucanus, Bellum civile, III, 629-688.

 

Bibliografia

RUYSSCHAERT, Miniaturistes, p. 274. CHERUBININ - PRATESI, Paleografia, p. 604, tav. 125Ulteriori citazioni bibliografiche.

Parts of this manuscript

135v

Leto, Giulio Pomponio, Epitaphium Lucani

Locus:
135v
Author:
Leto, Giulio Pomponio, 1428-1497 [internal]
Supplied title:
Epitaphium Lucani
Incipit:
Betis habet natale solum est Annea propago
Language:
Latino.
Alphabet:
Latino.
Source of information:
Manuscrits classiques, III, 2, p. 212.

135v-137r

Leto, Giulio Pomponio, Vita Lucani

Locus:
135v-137r
Author:
Leto, Giulio Pomponio, 1428-1497 [internal]
Supplied title:
Vita Lucani
Incipit:
M. Anneus Seneca e Corduba civitate Betice Romam venit statimque eques factus
Language:
Latino.
Alphabet:
Latino.
Source of information:
Manuscrits classiques, III, 2, p. 212.

1r-135r

Lucanus, Marcus Annaeus, De bello civili

Other name:
Leto, Giulio Pomponio, 1428-1497 [glossator]
Locus:
1r-135r
Author:
Lucanus, Marcus Annaeus, 39-65 [internal]
Supplied title:
De bello civili
Uniform title:
Pharsalia (Lucanus, Marcus Annaeus, 39-65)
Language:
Latino.
Alphabet:
Latino.
Source of information:
Manuscrits classiques, III, 2, pp. 211-212.

137v-139r

De bellis civilibus Romanis

Locus:
137v-139r
Supplied title:
De bellis civilibus Romanis
Incipit:
Initium intestini belli Romolus urbis
Language:
Latino.
Alphabet:
Latino.
Source of information:
Manuscrits classiques, III, 2, p. 212.