Vat.gr.342
Informazioni sul manoscritto
- Resource type:
- Manuscript
- Collection:
- Vat.gr.
- Segnatura:
- Vat.gr.342
- Biblioteca:
- Biblioteca Apostolica Vaticana
- Datazione:
- sec. XI ex
- Datato:
- 1087-1088
- Materiale:
- membr.
- Altezza:
- 176
- Larghezza:
- 130
- Numero fogli:
- ff. I (chart.). 285 (1. 2. 281. 282. 283-285 add.)
Descrizione
- Date:
- sec. xiii-xiv (f. 2v), sec. xi ex, sec. xiii (f. 280v), sec. xiii
- Beginning date:
- 1276, 1201
- Ending date:
- 1325, 1300
- Dated Mss:
- 1087-1088
- Scrittura - Nota:
- Maxima pars libri (ff. 3-280) uni et eidem scribae debetur, Michaeli Attaliatae fortasse, cuius nomen recurrit f. 24 (cf. supra) et luculentioribus verbis f. 276v: ὁμολόγ(ησις) Μιχ(αὴλ) εὐτε(λοῦς) (μον)αχ(οῦ) καὶ καθηγουμ(έ) ν(ου) μον(ῆς) τοῦ κυ(ρίου) ἡμῶν Ἰ(ησο)ῦ χ(ριστο)ῦ τοῦ πανοικτήρμου τοῦ ἄτταλ.
- Decorazione - Nota:
- Textus psalmorum et canticorum mediam paginam occupat; tituli, litterae initiales sunt auratae. Interpretatio marginibus sup. ext. inf. litteris minutioribus inscripta est; cuius argumenta, litterae initiales maiores et alia notabilia sunt rubra. Tabulae mensiles (ff. 17v-20r), psalmorum et canticorum frontes (ff. 25r et 247r) auro et variis coloribus affabre picti sunt; imagines duo, quarum prior (f. 24v) iam descripta est; altera (f. 246v) Aegyptiorum transitum ostendit.
- Legatura -Nota:
- In tegumenti dorso stemmata Pii IX et A. Mai card. biblioth. In sectura libri clausi flos circulo inscripta.
- Nota:
- F. I πίναξ Allatianus.
- Altro nome:
- Pius PP. IX, b., 1792-1878 [owner]
Mai, Angelo, card., 1782-1854 [owner]
Allacci, Leone, 1586-1669 [glossator]
Michael Attaliates, sec. XI-XII [scribe] - Lingua:
- Greco.
- Alfabeto:
- Greco.
Informazioni amministrative
- Fonte:
- R. Devreesse, Codices Vaticani graeci, II, In Bibliotheca Vaticana, 1937, p. XV, 15-18.
Descrizioni interne
1r-24v
TabuIae paschaIes, and De Asaph, Aiman, Aitham, ldithum cantoribus, de alleluia, de psaImo, de cantico.
- Datazione:
- sec. XIII-XIV (f. 2v)
- Data inizio:
- 1276
- Data fine:
- 1325
- Locus:
- 1r-24v
- Titolo:
- TabuIae paschaIes, and De Asaph, Aiman, Aitham, ldithum cantoribus, de alleluia, de psaImo, de cantico.
- Titolo supplito:
- S. Athanasii Alexandriae archiepiscopi epistola ad Marcellinum,, Epistola ad metropolitas Neocesareae, Philipporum, Aeni,, S. Ioh. Chrysostomi* in psalmos commentarius,, S. Basilii prologus in Psalterium,, Cosmae Indicopleustae prooemium in psalmos,, S. Ioh. Chrysostomi spuria,, Eusebii Pamphili argumentum in psalmos,, Canticorum utriusque testamenti argumenta,, <Eusebii> fragmentum de ordine psalmorum,, <Origenis> de Psalmorum inscriptionibus,, <Hesychii Hierosolymitani> de numero psalmorum gradualium,, Definitiones nominum alleluia, psalmus, canticum,, Index psalmorum quos David in tempore tribulationis composuit,, Quaedam de motibus solis et lunae,, De modo inveniendi aequinoctia,, Tabulae ostendentes quot horis constent, in singulis mensibus, dies ac noctes,, Quaedam praecepta ad salutem spectantia per singulos menses,, Methodus inveniendi pascha legale, pascha christianorum, pascha dominicum,, Nota de dominico pascha,, and Michaelis monachi <Attaliatae> versus duodecasyllabi 17 in psalterium,
- Titolo uniforme:
- Epistula ad Marcellinum (Athanasius, s., patriarca di Alessandria, 296-373)., Homiliae super Psalmos (Basilius Magnus, s., vesc. di Cesarea, c. 330-379), and Topographia Christiana, (Cosmas Indicopleustes, sec. VI).
- Sommario:
- Variorum de psalmis et canticis.
- Nota:
- 1 (Ff. 1r-2v) s. Athanasii Alexandriae archiepiscopi epistola ad Marcellinum in epitomen redacta (cf. M. 27, 12 ss.); 2 (f. 2v) manu posteriore [s. XIII-XIV] epistola anepigrapha ad metropolitas Neocesareae, Philipporum, Aeni a metropolita quodam sententiam ab iisdem in se praeter canones latam recusante; 3 (ff. 3r-6r) s. Ioh. Chrysostomi* in psalmos commentarius; 4 (ff. 6r-7r) s. Basilii prologus in Psalterium; 5 (f. 7v) Cosmae Indicopleustae prooemium in psalmos (excerptum ex Topographia christiana; inter s. Ioh. Chrysostomi spuria); 6 (ff. 8r-9v) Eusebii Pamphili argumentum in psalmos, cui subiciuntur (f. 9v) canticorum utriusque testamenti argumenta; 7 (ff. 9v-10r) <Eusebii> fragmentum de ordine psalmorum; 8 (ff. 10r-15v) <Origenis> de Psalmorum inscriptionibus; 9 (ff. 15v-16r) <Hesychii Hierosolymitani> de numero psalmorum gradualium; 10 (f. 16r) definitiones nominum alleluia, psalmus, canticum. Inc. Τὸ δὲ ἀλλελούϊα κατὰ τὴν ἑβραϊκὴν, des. μνημονευόμενος εὐκτικὸς λόγος; 11 (ff. 16r-16v) index psalmorum quos David in tempore tribulationis composuit; 12 (ff. 16v-17r) Anthimi patriarchae canon antiphonarum secundum consuetudinem magnae ecclesiae, cui annectuntur (f. 17r) quaedam de motibus solis et lunae: a) Inc. Χρὴ γινώσκειν ὅτι κατὰ φλβ´ ἔτη γίνεται σύνοδος ἡλίου καὶ σηλήνης κ. τ. λ., b) de modo inveniendi aequinoctia. Inc. Μηνὶ μαρτίω κα´ ἰσημερίνη; 13 (ff. 17v-20r) tabulae ostendentes quot horis constent, in singulis mensibus, dies ac noctes; adduntur quaedam praecepta ad salutem spectantia per singulos menses; 14 (ff. 20v-23v) tabuIae paschaIes circulis inscriptae, ab anno 1088 usque ad annum 1159; 15 (f. 23v) methodus inveniendi a) pascha legale. Inc. Κράτησον τὴν ποστὴν τοῦ φέγγους, des. αἱ με´ ἡμέραι, ἐστὶ τὸ νομικόν φάσχα, b) pascha christianorum. Inc. Κράτησον τὴν ποστὴν τοῦ μηνὸς τοῦ τυχόντος, des. ἐπιτελοῦμεν ἀπριλλ. ἢ μαρτ., τὸ ☧ πάσχα, c) pascha dominicum. Inc. Κύριον πάσχα ὅπερ λέγεται περίοδος, des. καὶ τοῦ δρόμου τῆς σελήνης συναντ. τὸ ἅγ. πάσχα. Additur nota de hoc pascha; in medio paginae appicta est rota ob oculos praebens quae scriptura docet; 16 (f. 24r) Michaelis monachi <Attaliatae> versus duodecasyllabi 17 in psalterium. Inc. Ψαλμῶν τὸ τεῦχος ἐσφραγισμένοις χάρις, des. Μιχαὴλ μοναχῶ εὐτελεῖ καὶ ἀλύτρω; annectuntur in marginibus sup. later. inf. duo brevia carmina. 1 Inc. Χείρες φίλαι κόλποι τε καὶ σὺ καρδία, des. οὕτως ἄχραντον λάμπρον οὕτως εἰς τέλος, 2 Inc. Ἔσπευσαν ἄλλοι χρύσον εὑρεῖν ἐν βίω, des. φρουρῶν σὺ σῶσον οἷσπερ εὐδοκεῖς τρόποις; 17 (f. 24v) de Asaph, Aiman, Aitham, ldithum cantoribus, de alleluia, de psaImo, de cantico. Inc. Τέσσαρες ἄρχοντες ἐξελέγοντο ὑπὸ τοῦ Δαυὶδ, des. ἄνευ ὀργάνου μουσικοῦ ῥῆσιν; quaedam fere similia apud Pitra (Anal. Sacra ll, p. 429); in media pagina imago affabre picta, auro et variis coloribus renidens, effingit David regem solio sedentem et, ad angulos, conversos ad regem, choros cantorum.
- Lingua:
- Greco.
- Alfabeto:
- Greco.
- Fonte:
- R. Devreesse, Codices Vaticani graeci, II, In Bibliotheca Vaticana, 1937, p. XV, 15-16.
25r-269r
Psalmi cum commentario marginali maxime ex <Hesychii Hierosolymitani> interpretatione digesto,, Quaedam de numero psalmorum et de modis divinae Providentiae,, and Cantica Veteris et Novi Testamenti.
- Locus:
- 25r-269r
- Titolo supplito:
- Psalmi cum commentario marginali maxime ex <Hesychii Hierosolymitani> interpretatione digesto,, Quaedam de numero psalmorum et de modis divinae Providentiae,, and Cantica Veteris et Novi Testamenti.
- Titolo uniforme:
- Biblia. V.T. Psalmi. Greco and Commentarius brevis (Hesychius Hierosolymitanus, sec. V)
- Sommario:
- Psalmi cum commentario marginali et Cantica Veteris et Novi Testamenti, intermixtis opellis.
- Nota:
- 1 (ff. 25r-245r) Psalmi cum commentario marginali maxime ex <Hesychii Hierosolymitani> interpretatione digesto. Ad calcem ultimi psalmi, litteris aureis ἔχ<ου>σιν οἱ ρν´ ψαλμοὶ στίχ(ους) ͵δψπϛ´. Sequuntur 2 (f. 245v-246r) ps. 151 in cuius marginibus ascripta sunt quaedam a) de numero psalmorum. Inc. Ὁ ν´ ἀριθμὸς ὅτι ἱερός, des. ὁ ἀπαγγέλλων τὰ περὶ αὐτοῦ, b) de modis divinae Providentiae. Inc. Πάντα ἐκ θεοῦ καὶ τὰ ἀγαθά, des. διά τὴν τούτων ἀπέθειναν; 3 (ff. 246v-269r) Cantica Veteris et Novi Testamenti, inter quae Ezechiae et Manassis preces locum postremum obtinent, cum scholiis anepigraphis quorum nonnulla in tertia parte Corderii catenae in psalmos (pp. 853 ss.), legere contigit.
- Lingua:
- Greco.
- Alfabeto:
- Greco.
- Fonte:
- R. Devreesse, Codices Vaticani graeci, II, In Bibliotheca Vaticana, 1937, p. 16-17.
269v-271v
SymboIum sanctum cum interpretatione marginali
- Locus:
- 269v-271v
- Titolo supplito:
- SymboIum sanctum cum interpretatione marginali
- Nota:
- (Ff. 269v-271v) SymboIum sanctum cum interpretatione marginali. Inc. Τὸ πιστεύω σύμβολόν ἐστι τῆς ἀχράντου, des. ὑπομένωσι τὴν βάσανον.
- Lingua:
- Greco.
- Alfabeto:
- Greco.
- Fonte:
- R. Devreesse, Codices Vaticani graeci, II, In Bibliotheca Vaticana, 1937, p. 17.
271v-280v
Orationis dominicae interpretatio,, Λέξεις τῶν ρν´ ψαλμῶν καὶ ἑρμηνεία,, and Λέξεις τῶν ὠδῶν.
- Datazione:
- sec. XIII (f. 280v)
- Data inizio:
- 1201
- Data fine:
- 1300
- Locus:
- 271v-280v
- Titolo:
- Orationis dominicae interpretatio,, Λέξεις τῶν ρν´ ψαλμῶν καὶ ἑρμηνεία,, and Λέξεις τῶν ὠδῶν.
- Titolo supplito:
- S. Gregorii Theologi interrogationes et responsiones,, Quaestiones et responsiones diversae de homine,, Quaestiones et responsiones de fide,, Synopsis verae fidei,, Probatio altera fidei erga ss. Trinitatem,, Michaelis Attaliatae confessio,, De somniis secundum lunae tempora,, and S. Ioh. Chrysostomi dictum.
- Titolo uniforme:
- Definitiones variae (Gregorius Nazianzenus, s., c. 330-390. Opere spurie e dubbie)
- Sommario:
- Definitiones variae.
- Nota:
- Definitiones variae. 1 (ff. 271v-274r) s. Gregorii Theologi interrogationes et responsiones*; 2 (ff. 274r-275r) quaestiones et responsiones diversae de homine. Inc. Ἄνθρωπός ἐστι ζῶον λογικὸν θνητὸν, des. ἄδηλος πορεία ὕπνος διηνεκής; 8 (ff. 275r-275v) quaestiones et responsiones de fide. Inc. Πῶς δεῖ πιστεύειν, des. καθ ̓ὅ ὑπάρχει τέλειος ἄνθρωπος; 4 (ff. 275v-276r) synopsis verae fidei. Inc. Πέντε εἰσι περὶ τὴν ἁγίαν τριάδα, des. καὶ πρὸς ἑτέρου μεταβαίνει; 5 (ff. 276r-276v) probatio altera fidei erga ss. Trinitatem; 6 (ff. 276v-277r) Michaelis Attaliatae confessio. Inc. Οὕτω κἀγὼ Μίχαὴλ εὐτελὴς μοναχὸς καὶ καθεγούμενος ὁ ταύτα γράφων, des. τῶ φιλανθρώπω καὶ ἐλεήμονη θεῶ ἀμήν; 7 (ff. 277r-277v) orationis dominicae interpretatio. Inc. Ὅρα θεοῦ φιλανθρωπίαν, des. ἐν αὐτῶ ἁγιασθεῖσιν; 8 (ff. 278r-279r) λέξεις τῶν ρν´ ψαλμῶν καὶ ἑρμη(νεία). Inc. Ἀλληλού(ια)· αἰνεῖτε τὸν ὅντα ἤτοι τὸν κύριον, des. ὠσθείς· ὠθιζόμενος; 9 (ff. 279v-280r) λέξεις τῶν ὠδῶν. Inc. Τριστάτας· τρίτης μοίρας ἄρχοντας, des. παράτεινον τὸ ἄλεος ὠσθείς· ὠθιζόμενος μὴ ἐκκόψης μὴ ἀποστήσης; 10 (f. 280r) de somniis secundum lunae tempora. Inc. Ὃ εὰν ἤδης εἰς χείρον, des. γενήσεται τὸ ὄραμά σου. Annectitur numerus dierum nefastorum per singulos menses, 11 (f. 280v) manu saec. XIII, s. Ioh. Chrysostomi dictum. Inc. Πιστεύομεν εἰς πατέρα καὶ υἱὸν, des. τοῖς ἐν τῶ σκότω καθημένοις.
- Lingua:
- Greco.
- Alfabeto:
- Greco.
- Fonte:
- R. Devreesse, Codices Vaticani graeci, II, In Bibliotheca Vaticana, 1937, p. XV, 17.
280v-282v
Ἰσόψησον εἰς τὸν σταυρόν.
- Locus:
- 280v-282v
- Titolo:
- Ἰσόψησον εἰς τὸν σταυρόν.
- Titolo supplito:
- De historia librorum et versionum Scripturae,, Interpretatio de diapsalmate,, Quid sit psalterium,, Epigramma in psalterium,, Quomodo dividendae sunt litterae 24 alphabeti,, XII tribuum nomina, hebraeorum decalogus, Aegyptiorum plagae,, and Iosephi testimonium de Iesu.
- Titolo uniforme:
- Antiquitates Judaicae (Iosephus, Flavius, c. 37-c. 100)
- Sommario:
- De historia librorum et versionum Scripturae, adiectis variis opellis excerptisque.
- Nota:
- 1 (F. 280v) de historia librorum et versionum Scripturae (cf. M. 106, 121) cui additur nulla facta distinctione, 2 (ff. 281r-281v) interpretatio de diapsalmate. Inc. Ἔοικε μουσικοῦ τινὸς μέλους, des. παρὰ τῶν ἑρμηνευτῶν ὠνομάσθη διάψαλμα, 3 (f. 281v) quid sit psalterium. Inc. Τί ἔστι ψαλτήριον καὶ τί ἐστι δεκάχορδον, des. δοξάζειν τὸν εὐεργέτην θεόν, 4 (ff. 281v-282r) epigramma in psalterium, 5 (f. 282r) quomodo dividendae sunt in aequales partes litterae 24 alphabeti, 6 (ib.) Ἰσόψησον εἰς τὸν σταυρόν. Inc. Κυριοδόχε δέξαι, des. τοὺς σὲ δοξάζοντας, 7 (ff. 282r-v) XII tribuum nomina (diversum a pseudo-Epiphanio: M. 43, 304C), hebraeorum decalogus, Aegyptiorum plagae, 8 (f. 282v) Iosephi testimonium de Iesu.
- Lingua:
- Greco.
- Alfabeto:
- Greco.
- Fonte:
- R. Devreesse, Codices Vaticani graeci, II, In Bibliotheca Vaticana, 1937, p. 17-18.
283r-v
In latinos invectiva
- Datazione:
- sec. XIII
- Data inizio:
- 1201
- Data fine:
- 1300
- Locus:
- 283r-v
- Titolo supplito:
- In latinos invectiva
- Nota:
- (Ff. 283r-283v) manus s. XIII in latinos invectiva. Inc. Εἰ καὶ λέγουσιν οἱ ἰταλοὶ ἤγουν οἱ λατῖνοι, des. ἐκ τοῦ υἱοῦ ἐκπορεύεσθαί ποτε αὐτὸν καταδέξομαι.
- Lingua:
- Greco.
- Alfabeto:
- Greco.
- Fonte:
- R. Devreesse, Codices Vaticani graeci, II, In Bibliotheca Vaticana, 1937, p. 18.
284r-285v
Pselli Michaelis versus coram Constant. Duka recitati de nomocanone et synodis, and Remedia varia.
- Datazione:
- sec. XIII
- Data inizio:
- 1201
- Data fine:
- 1300
- Locus:
- 284r-285v
- Titolo supplito:
- Pselli Michaelis versus coram Constant. Duka recitati de nomocanone et synodis, and Remedia varia.
- Titolo uniforme:
- De nomocanone (Psellus, Michael, 1018-1078)
- Sommario:
- Pselli Michaelis versus, subiectis variis remediis.
- Nota:
- (Ff. 284r-285v) manu aequali (scil. s. XIII) Pselli Michaelis versus coram Constant. Duka recitati de nomocanone et synodis, des. ἄλλους πλείστους τὰς σεπτὰς εἰκόνας μὴ τιμῶντας. Annectuntur (f. 285v) remedia varia graeco barbaro. Inc. εἰς τὸ φραγεδενηκὸν νόσημα, des. εἰς τὴν γλώσσαν.
- Lingua:
- Greco.
- Alfabeto:
- Greco.
- Fonte:
- R. Devreesse, Codices Vaticani graeci, II, In Bibliotheca Vaticana, 1937, p. 18.