Vat.lat.42
Informazioni sul manoscritto
- Resource type:
- Manuscript
- Collection:
- Vat.lat.
- Segnatura:
- Vat.lat.42
- Biblioteca:
- Biblioteca Apostolica Vaticana
- Datazione:
- sec. XII ex
- Data inizio:
- 1176
- Data fine:
- 1200
- Paese:
- Italia
- Regione:
- Sicilia
- Materiale:
- membr.
- Altezza:
- 423
- Larghezza:
- 276
- Numero fogli:
- 116
- Nota generale:
- Quattuor evangelia, prologis, praefationibus, argumentis, capitulis locupleta.
Descrizione
- Impaginazione:
- Binis scriptum columnis
- Decorazione - Nota:
- Commendant litterae maximae auro et coloribus mira arte depictae maioresque rubro aut caeruleo aut auro conspicuae. Tituli auropicti.
- Legatura -Nota:
- In tegumenti dorso tesserae gentiliciae Pii IX et A. Mai card. bibliothecarii.
- Titolo uniforme:
- Biblia. N.T. Evangelia. Latino
- Nota:
- Ff. 8v. 59v. 115v vacua. 1r in margine inferiore stemma "L(udovici de Torres) Archiepisc. Montis regal". F. 115 consulto abscissum, postea membrana resartum. 116v, quod olim operculo adglutinatum fuit, perevanidum.
- Lingua:
- Latino.
- Alfabeto:
- Latino.
Informazioni amministrative
- Fonte:
- M. Vattasso, P. Franchi De' Cavalieri, Codices Vaticani Latini, I: Codices 1-678, Romae 1902, p. 52
Testo del curatore
Il codice, contenente i Vangeli, proviene da Monreale, come mostra lo stemma del cad. Ludovico de Torres (1588-1609) al f. 1r, ed è gemello di un altro manoscritto conservato a Firenze, presso la Riccardiana (Firenze, Biblioteca Riccardiana, ms. 227). I due codici sono il frutto del lavoro negli scriptoria latini nell’isola siciliana: non è da escludere, in particolare, un’origine palermitana. Il codice, dalla manifattura pregevole, con ampi margini e abbondante uso dell’oro, risente dell’influenza dello stile tardo-comneno, la cui espressione massima si trova nel ciclo musivo di Monreale: questo permetterebbe di datare il manoscritto a partire dagli anni ’80 del XII sec.
Il brano trascritto e annotato è al f. 39r: Mc 1, 1-14.
Bibliografia
PACE nr. 62, pp. 270-271; Cherubini - Pratesi, Paleografia, p. 472, tav. 94. Ulteriori citazioni bibliografiche.
Descrizioni interne
1r-2v
Canones evangeliorum
- Locus:
- 1r-2v
- Titolo:
- Canones evangeliorum
- Titolo uniforme:
- Epistula ad Carpianum. Canones evangeliorum (Eusebius Caesariensis, vesc., c. 265-c. 340). Latino
- Lingua:
- Latino.
- Alfabeto:
- Latino.
- Fonte:
- IAM60.1 - M. Vattasso, P. Franchi De' Cavalieri, Codices Vaticani Latini, I: Codices 1-678, Romae 1902, p. 52.
3r-37v
Evangelium s. Matthaei
- Locus:
- 3r-37v
- Titolo supplito:
- Evangelium s. Matthaei
- Titolo uniforme:
- Biblia. N.T. Evang. sec. Matthaeum. Latino
- Nota:
- Praemittuntur: (f. 3) s. Hier. praefatio in quattuor evangelia: "Novuum opus facere me cogis"; (f. 4) prologus eiusdem in commentaria evangelii s. Mattaei: "Plures fuisse qui evangelia scripserunt"; (f. 5v) Eusebii Cesariensis praefatio de quatuor evangeliis, Hier. interprete: "Ammonius quidam"; (f. 6) argumentum: "Matheus sicut in ordine primus"; (f. 6v) capitula.
- Lingua:
- Latino
- Alfabeto:
- Latino.
- Fonte:
- M. Vattasso, P. Franchi De' Cavalieri, Codices Vaticani Latini, I: Codices 1-678, Romae 1902, p. 52.
37v-56v
Evangelium s. Marci
- Locus:
- 37v-56v
- Titolo supplito:
- Evangelium s. Marci
- Titolo uniforme:
- Biblia. N.T. Evang. sec. Marcum. Latino
- Nota:
- Cum argumento (f. 37v): "Marcus evangelista dei et petri in baptismate filius" et (f. 38) capitulis.
- Lingua:
- Latino
- Alfabeto:
- Latino.
- Fonte:
- M. Vattasso, P. Franchi De' Cavalieri, Codices Vaticani Latini, I: Codices 1-678, Romae 1902, p. 52.
56v-90v
Evangelium s. Lucae
- Locus:
- 56v-90v
- Titolo supplito:
- Evangelium s. Lucae
- Titolo uniforme:
- Biblia. N.T. Evang. sec. Lucam. Latino
- Nota:
- Praeeunt: (f. 56v) prologus: "Lucas syrus antiochensis arte medicus"; (f. 57) capitula usque ad v. "petro dicit quod eum esset negaturus ac moriturus".
- Lingua:
- Latino
- Alfabeto:
- Latino.
- Fonte:
- M. Vattasso, P. Franchi De' Cavalieri, Codices Vaticani Latini, I: Codices 1-678, Romae 1902, p. 52.
90v-115r
Evangelium s. Ioannis
- Locus:
- 90v-115r
- Titolo supplito:
- Evangelium s. Ioannis
- Titolo uniforme:
- Biblia. N.T. Evang. sec. Iohannem. Latino
- Nota:
- Cum prologo (f. 90v): "Hic est iohannes evangelista" et (f. 91) capitulis.
- Lingua:
- Latino
- Alfabeto:
- Latino.
- Fonte:
- M. Vattasso, P. Franchi De' Cavalieri, Codices Vaticani Latini, I: Codices 1-678, Romae 1902, p. 52.
116r-v
Apparatus in Decretales, lib. I, fragmentum
- Datazione:
- sec. XIII-XIV
- Data inizio:
- 1276
- Data fine:
- 1325
- Altro nome:
- Papi (1227-1241 : Gregorius IX) [org]
- Locus:
- 116r-v
- Titolo:
- Apparatus in Decretales, lib. I, fragmentum
- Lingua:
- Latino.
- Alfabeto:
- Latino.
- Fonte:
- IAM82 - M. Vattasso, P. Franchi De' Cavalieri, Codices Vaticani Latini, I: Codices 1-678, Romae 1902, p. 52.