Paleografia greca dall'Antichità al Rinascimento [di T. Janz]

Vat.gr.2066

Informazioni sul manoscritto

Resource type:
Manuscript
Collection:
Vat.gr.
Segnatura:
Vat.gr.2066
Biblioteca:
Biblioteca Apostolica Vaticana
Datazione:
sec. IX ex
Data inizio:
876
Data fine:
900
Materiale:
membr.
Altezza:
274
Larghezza:
191
Numero fogli:
III. 316 (+93bis)

Descrizione

Lingua:
Greco.
Alfabeto:
Greco.
Provenienza:
Monastero di Santa Maria del Patir (Rossano).

Informazioni amministrative

Fonte:
S. Rudberg, E. Amand de Mendieta, Basile de Césarée, la traduction manuscrite directe des neuf homélies sur l'Hexaemeron, in "Texte und Untersuchungen" 123, Berlin 1980, pp. 115-117.

Testo del curatore

Il manoscritto è mutilo e due fogli, appartenenti proprio alla parte andata perduta, costituiscono l’attuale Washington, Library of Congress 60. Vergato in maiuscola ogivale leggermente inclinata, il codice ha suscitato l’interesse degli studiosi sia per il testo contenuto ai ff. 249r-268r, uno dei testimoni più autorevoli dell’Apocalisse, sia per il luogho di origine: quest’ultimo aspetto in particolare ha arricchito l’interessante dibattito sulla localizzazione dei manoscritti in maiuscola ogivale inclinata. Gli studi principali, a partire da Batiffol, passando per Cavallo e Perria hanno sostenuto un’origine italiota del manoscritto sulla base del tratteggio della scrittura e dell’ornamentazione; tuttavia Jaeger ha ipotizzato un’origine costantinopolitana, basandosi su un’analisi comparativa in particolare con Escorial, Real Biblioteca, Φ.III.20, un omeliario del IX sec. appartenuto ad Antonio Eparco.

Il codice è giunto in Vaticana nel 1786 dopo essere stato conservato, prima presso l’abbazia calabrese di S. Maria del Patir e poi, dal 1697-1699, presso S. Basilio in Urbe (olim Basilianus 105).

I fogli trascritti sono i seguenti: ff. 82r-87r, Gregorius Nyssenus, De oratione dominica II et III (cfr. Gregor von Nyssa, Gregor's Bischof's von Nyssa Abhandlung von der Erschaffung des Menschen und fünf Reden auf das Gebet, von F. Oehler. Leipzig 1859, p. 243 lin. 34 - p. 266 lin. 21). Si annota il f. 82r.

 

Bibliografia

BATIFFOL, L’abbaye, pp. 37-105; JAEGER, Greek Uncial, pp. 70-102; DEVREESSE, Les manuscrits, pp. 20-25; FOLLIERI, Codices, pp. 16-17, tav. 6; RUDBERG - AMAND DE MENDITA, Basile de Césarée, pp. 115-117; PERRIA nr. 5; CRISCI – DEGNI, La scrittura greca, p.116. Biblioteca Apostolica Vaticana e Pinakes.

Descrizioni interne

71v-96v

Gregorius Nyssenus, De oratione dominica orationes v

Locus:
71v-96v
Autore:
Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394 [internal]
Titolo supplito:
De oratione dominica orationes v
Titolo uniforme:
De oratione dominica orationes V (Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394)
Lingua:
Greco.
Alfabeto:
Greco.
Fonte:
S. Rudberg, E. Amand de Mendieta, Basile de Césarée, la traduction manuscrite directe des neuf homélies sur l'Hexaemeron, in "Texte und Untersuchungen" 123, Berlin 1980, pp. 115-117.

96v-134r

Gregorius Nyssenus, Orationes viii de beatitudinibus

Locus:
96v-134r
Autore:
Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394 [internal]
Titolo supplito:
Orationes viii de beatitudinibus
Titolo uniforme:
Orationes VIII de beatitudinibus (Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394)
Lingua:
Greco.
Alfabeto:
Greco.
Fonte:
S. Rudberg, E. Amand de Mendieta, Basile de Césarée, la traduction manuscrite directe des neuf homélies sur l'Hexaemeron, in "Texte und Untersuchungen" 123, Berlin 1980, pp. 115-117.

134v-143v

Gregorius Nyssenus, De mortuis non esse dolendum

Locus:
134v-143v
Autore:
Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394 [internal]
Titolo supplito:
De mortuis non esse dolendum
Titolo uniforme:
De mortuis non esse dolendum (Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394)
Lingua:
Greco.
Alfabeto:
Greco.
Fonte:
S. Rudberg, E. Amand de Mendieta, Basile de Césarée, la traduction manuscrite directe des neuf homélies sur l'Hexaemeron, in "Texte und Untersuchungen" 123, Berlin 1980, pp. 115-117.

144r-155r

Gregorius Nyssenus, In Basilium fratrem

Locus:
144r-155r
Autore:
Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394 [internal]
Titolo supplito:
In Basilium fratrem
Titolo uniforme:
In Basilium fratrem (Gregorius Nyssenus, s., c. 335-c. 394)
Lingua:
Greco.
Alfabeto:
Greco.
Fonte:
S. Rudberg, E. Amand de Mendieta, Basile de Césarée, la traduction manuscrite directe des neuf homélies sur l'Hexaemeron, in "Texte und Untersuchungen" 123, Berlin 1980, pp. 115-117.

172v-243v

Gregorius Nyssenus, In inscriptiones Psalmorum

Locus:
172v-243v
Autore:
Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394 [internal]
Titolo supplito:
In inscriptiones Psalmorum
Titolo uniforme:
In inscriptiones Psalmorum (Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394)
Lingua:
Greco.
Alfabeto:
Greco.
Fonte:
S. Rudberg, E. Amand de Mendieta, Basile de Césarée, la traduction manuscrite directe des neuf homélies sur l'Hexaemeron, in "Texte und Untersuchungen" 123, Berlin 1980, pp. 115-117.

155r-172r

Gregorius Nyssenus, Vita sanctae Macrinae

Locus:
155r-172r
Autore:
Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394 [internal]
Titolo supplito:
Vita sanctae Macrinae
Titolo uniforme:
Vita s. Macrinae (Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394)
Lingua:
Greco.
Alfabeto:
Greco.
Fonte:
S. Rudberg, E. Amand de Mendieta, Basile de Césarée, la traduction manuscrite directe des neuf homélies sur l'Hexaemeron, in "Texte und Untersuchungen" 123, Berlin 1980, pp. 115-117.

269r-299r

Gregorius Nyssenus, Apologia in hexaemeron

Locus:
269r-299r
Autore:
Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394 [internal]
Titolo supplito:
Apologia in hexaemeron
Titolo uniforme:
Apologia in Hexaemeron (Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394)
Lingua:
Greco.
Alfabeto:
Greco.
Fonte:
S. Rudberg, E. Amand de Mendieta, Basile de Césarée, la traduction manuscrite directe des neuf homélies sur l'Hexaemeron, in "Texte und Untersuchungen" 123, Berlin 1980, pp. 115-117.

299r-316v

Gregorius Nyssenus, De opificio hominis

Locus:
299r-316v
Autore:
Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394 [internal]
Titolo supplito:
De opificio hominis
Titolo uniforme:
De opificio hominis (Gregorius Nyssenus, s., vesc., c. 335-c. 394). 1-11
Nota:
Mutilo: l'opera si interrompe con le parole: "κατόπτρου κάτοπτρον γινομένην· κρατεῖ[σθαι]" (cf. PG 44, 161).
Lingua:
Greco.
Alfabeto:
Greco.
Fonte:
S. Rudberg, E. Amand de Mendieta, Basile de Césarée, la traduction manuscrite directe des neuf homélies sur l'Hexaemeron, in "Texte und Untersuchungen" 123, Berlin 1980, pp. 115-117.

1r-71v

Basilius Magnus, Homiliae in hexaemeron

Locus:
1r-71v
Autore:
Basilius Magnus, s., vesc. di Cesarea, c. 330-379 [internal]
Titolo supplito:
Homiliae in hexaemeron
Titolo uniforme:
Homiliae in Hexameron (Basilius Magnus, s., vesc. di Cesarea, c. 330-379)
Lingua:
Greco.
Alfabeto:
Greco.
Fonte:
S. Rudberg, E. Amand de Mendieta, Basile de Césarée, la traduction manuscrite directe des neuf homélies sur l'Hexaemeron, in "Texte und Untersuchungen" 123, Berlin 1980, pp. 115-117.

243v-248r

Basilius Magnus, Epistula CCLX

Locus:
243v-248r
Autore:
Basilius Magnus, s., vesc. di Cesarea, c. 330-379 [internal]
Titolo supplito:
Epistula CCLX
Titolo uniforme:
Optimo episcopo (Basilius Magnus, s., vesc. di Cesarea, c. 330-379)
Lingua:
Greco.
Alfabeto:
Greco.
Fonte:
S. Rudberg, E. Amand de Mendieta, Basile de Césarée, la traduction manuscrite directe des neuf homélies sur l'Hexaemeron, in "Texte und Untersuchungen" 123, Berlin 1980, pp. 115-117.

249r-268r

Apocalypsis

Locus:
249r-268r
Titolo supplito:
Apocalypsis
Titolo uniforme:
Biblia. N.T. Apocalypsis. Greco
Lingua:
Greco.
Alfabeto:
Greco.
Fonte:
S. Rudberg, E. Amand de Mendieta, Basile de Césarée, la traduction manuscrite directe des neuf homélies sur l'Hexaemeron, in "Texte und Untersuchungen" 123, Berlin 1980, pp. 115-117.