Vat.gr.2197
Manuscript information
- Resource type:
- Manuscript
- Collection:
- Vat.gr.
- Shelfmark:
- Vat.gr.2197
- Library:
- Biblioteca Apostolica Vaticana
- Date:
- sec. IX
- Dated Mss:
- probabiliter 850-875
- Support:
- membr.
- Height:
- 265
- Width:
- 185
- Extent:
- 200 ( + 49a e 86a)
Description
- Collation:
- Codex noster principio cum codice Laurent. plut. 80. 9 unum eundemque librum efficiebat totum Procli commentarium in Platonis Rem publicam complectentem. Nunc quaternionibus 25 componitur.
- Foliation:
- Ordo foliorum sic restituendus: ff. 151-152. 33-55. 95-118. 17-24. 56-63. 25-32. 1-16. 119-150. 64-94. 153-200.
- Binding:
- Membr.
- Binding - Note:
- Integumentum e membrana praebet in dorso tesseras gentilicias Pii IX et Antonii Tosti card. bibl. (1860-1866) et scidulam e corio fusco cum hodierno codicis numero, notis aureis impresso, ut in codicibus Vat. gr. 2193-2196.
- Condition:
- Pars superior fere omnium foliorum aut rescissa aut umore, situ et flamma corrupta laciniis chartaceis tantummodo flavescentibus refecta est. Scriptura fere omnino in parte superiore foliorum periit aut obsolevit (v. e.g. ff. 29-54, marg. sup. f. 151, f. 200v).
- General note:
- Scholia nonnulla codicis nostri (v. ff. 89, 90v, 91, 92r-v, 93r-v) manus altera saec. XIV exaravit.
- Other name:
- Pius PP. IX, b., 1792-1878 [owner]
Tosti, Antonio, card., 1776-1866 [owner]
Mai, Angelo, card., 1782-1854 [glossator]
Colonna (famiglia) [owner]
Salviati (famiglia) [owner] - Language:
- Greco.
- Alphabet:
- Greco.
- History:
- Si saec. XV codicis primigenii iam divisi partes duae simul erant (J. Whittaker eum iam ante saec. XV propter molem rescissum esse putat), codicem nostrum una cum parte quae postea Laurent. plut. 80. 9 effecit Harmonius Atheniensis possedit, ut e nota f. 1 Laurent. plut. 80. 9 apposita patet, ubi pretium quoque codicis indicatur: ἡ βίβλος ἔστιν Ἁρμονίου τοῦ Ἀθηναίου ἔχει φλουρία ξ´. Codicem primigenium in partes duas iam divisum vere anni 1492 J. Lascaris pro Laurentio de Medicis fortasse Cretae empsit, Florentiamque mense iunio eiusdem anni tulit. Partes duas codicis primigenii diversa fata exceperunt: prior enim in bibliotheca regia Medicea mansit, ubi codicem Laurentianum plut. 80. 9 effecit (eam nondum integumento vestitam Marsilius Ficinus die 7 iulii anni 1492 mutuatus est et postea perlegit); altera autem in privatam Mediceorum bibliothecam translata una cum aliis Mediceorum codicibus familiae de Salviatis Mediceorum creditrici die 19 septembris anni 1500 tradita est. Saeculis XVI et XVII in Salviatorum bibliotheca mansit, ubi eam iam pessumdatam A. Morus et L. Holstenius inspexerunt. Saeculo XVIII una cum codicibus familiae Salviatorum in bibliothecam Romanam familiae Columnensis transmigravit. una cum aliis codicibus graecis Columnensibus mense iulio anni 1821 empta in Bibliothecam Vaticanam pervenit, ubi codicem Vat.gr.2197 effecit. A. Mai ad partem Procli commentarii edendam codicem nostrum perscrutavit apographumque fecit (cod. Vat.lat.9541), sed usque ad obitum suum codicem abdidit, eius numerum secundum morem suum non indicans. Eum Schoell anno 1870 in Bibliotheca Vaticana frustra quaesivit; eum tandem codicem Columnensem graecum 36, nempe Vat.gr.2197 esse I. B. Pitra animadvertit. Qua de causa G. Kroll codicem Vat.gr.2197 ad Procli commentarium edendum annis 1892-93 et 1896 diligentissime conferre potuit. In ff. 1 et 200v sigilla familiae Columnensis et Bibliothecae Apostolicae Vaticanae. In margine inf. f. 1, manu <A. Mai>: "Col. 36 Vat. 2197". Codex numero "118" signatur in indice R. Vernazza, ubi tamen Phaedon pro «Rem publicam» mendose scriptum est; in indice autem Parisiis anno 1820 impresso nec non in indice codicum Columnensium (Vat.lat.9579 ff. 144-145v) numeris "50" et "38" signatur.
Administrative information
- Source of information:
- S. Lilla, Codices Vaticani graeci: codices 2162-2254 (codices Columnenses), in Bibliotheca Vaticana 1985, pp. 129-134, 513.
Curatorial narrative
In origine molto più ampio e attualmente smembrato in due parti -operazione questa effettuata già in età molto antica per renderlo più maneggevole- il manoscritto contiene il commento di Proclo alla Repubblica di Platone. Le due parti sono attualmente conservate l’una presso la Biblioteca Laurenziana (Plut. 80. 09) e l’altra presso la Biblioteca Vaticana, ed hanno avuto sorti diverse. Il Vat. gr. 2197 conta ff. 200 ma l’ordine attuale è turbato e non rispetta la successione originaria; è mutilo alla fine e riporta notevoli danni da fuoco ed acqua. Il codice non presenta decorazioni ad eccezione di trattini, crocette o foglioline alla fine delle sezioni principali. La scrittura, affine a quella ad ispessimenti verticali ma con elementi quadrangolari di forma schiacciata e con rigonfiamenti vistosi alla fine dei tratti verticali e con le aste “a clava”, prende il nome di minuscola della “collezione filosofica”.
Il codice fu comprato in Oriente da Giano Lascaris (1445 - 1535) ed entrò a far parte della biblioteca privata della famiglia Medici. La seconda parte del manoscritto, l’attuale segnatura Vaticana, venne poi venduta per debiti alla famiglia Salviati, per poi passare nel 1718 nella biblioteca della famiglia Colonna che entrò a far parte della Biblioteca Vaticana nel 1821 grazie ad Angelo Mai.
I fogli trascritti sono i seguenti: ff. 193r-197v, Proclus Atheniensis, In Platonis rem publicam commentarii (cfr. Proclus Atheniensis, Procli Diadochi in Platonis rem publicam commentarii, II, edidit W. Kroll, Lipsiae 1901, p. 353, l. 11- p. 363, l. 1). Si annotano i ff. 193r e 196r.
Bibliografia
PROCLUS ATHENIENSIS, In Platonis Rempublicam commentarii, pp. V-VI; PERRIA, Γραφίς, p. 83; CRISCI – DEGNI, La scrittura greca, pp. 136-137. Biblioteca Apostolica Vaticana e Pinakes.
Parts of this manuscript
151r-152v. 33r-55v. 95r-118v. 17r-24v. 56r-63v. 25r-32v. 1r-16v. 119r-150v. 64r-94v. 153r-196r. 196v-200v
In Platonis rem publicam commentarii
- Locus:
- 151r-152v. 33r-55v. 95r-118v. 17r-24v. 56r-63v. 25r-32v. 1r-16v. 119r-150v. 64r-94v. 153r-196r. 196v-200v
- Supplied title:
- In Platonis rem publicam commentarii
- Uniform title:
- In Platonis Rempublicam commentarii (Proclus Atheniensis, 410-c. 485)
- General note:
- Procli Lycii Diadochi 1 (ff. 151-152. 33-55. 95-118. 17-24. 56-63. 25-32. 1-16. 119-150. 64-94. 153-196) Commentarium in Platonis Rem publicam in initio mutilum. Textus codicis nostri inc. abrupte f. 151 ]σεως τῶν πρώτων καὶ τοῦ καιροῦ (Kroll, II p. 4, 24), des. f. 196 μῦθον ὑπόμνημα (Kroll II p. 359, 10). Quae in Kroll editione II, pp. 1-4, 22 leguntur ex E. Diehl, "Subsidia Procliana, Rhein. Mus. für Philol." 54, 1899, pp. 197-200 manant (Diehl apographis duorum foliorum codicis nostri deperditorum usus est, nempe Paris. gr. 1838 et Chis. gr. R VIII 58 [nunc Chis. gr. 49], cf. Kroll, op. l. II p. VI nec non Whittaker op. l. p. 428 n. 8). Scholiorum in marginibus ab eadem manu scriptorum quae textum exaravit primum, f. 151, inc. λέγουσι οἱ <ἀστρο>λόγοι τὴν μὲν σπόριμον ὥραν σημαίνειν des. <συμβαιν>όντ(ων) (Kroll II p. 377, 7-12; verba ante tamen difficillima sunt lectu); ultimum, f. 193v, est ση<μειώσαι> τὸ παντὶ μύθω ἐπιλεγόμενον (Kroll II p. 383, 4-5). Scholion f. 14v codicis nostri a Kroll omissum ediderunt Pitra, op. I. II p. 35 n. 1 et Whittaker, "Greek, Roman and Byzantine Studies", 14, 1973, p. 430. In marginibus ff. 89, 90v, 91, 92r-v, 93r-v manus multo recentior (saec. XIV) alia scholia scripsit quorum primum, f. 89, inc. οὐχ ὑμᾶς δαίμων λήξεται des. ἕκαστος αἰτία, ultimum autem, f. 93v, est περὶ τῶν κριτηρίων. 2 (ff. 196v-200v) Ἐπίσκεψις τῶν ὑπ ̓Ἀριστοτέλους ἐν δευτέρω τῶν Πολιτικῶν πρὸς τὴν Πλάτωνος Πολιτείαν ἀντειρημένων, inc. τῆς Πλάτωνος πολιτείας ὁ δαιμόνιος Ἀριστοτέλης; ultima verba quae legi possunt in imo f. 200v ubi scriptura fere omnino obsolevit sunt ἀπὸ τῆς τῶν... and Saeculo XVII codicis nostri apographa duo facta sunt, nempe codex Vat. Barb. gr. 65 a L. Holstenio exaratus et codex Magliabechianus gr. 32 [II, X. 145]. Tertium apographon A. Mai ad suam editionem parandam saec. XIX a.m. fecit (Vat. lat. 9541).
- Language:
- Greco.
- Alphabet:
- Greco.
- Source of information:
- S. Lilla, Codices Vaticani graeci: codices 2162-2254 (codices Columnenses), in Bibliotheca Vaticana 1985, pp. 129-131.