Pal.gr.220
Manuscript information
- Resource type:
- Manuscript
- Collection:
- Pal.gr.
- Shelfmark:
- Pal.gr.220
- Library:
- Biblioteca Apostolica Vaticana
- Date:
- sec. X in
- Beginning date:
- 901
- Ending date:
- 925
- Support:
- membr.
- Height:
- 243
- Width:
- 177
- Extent:
- 224
- Overview:
- Quattuor evangelia cum scholiis.
Description
- Foliation:
- I. A-G. 1-8. 13-224 (-9, -12, +90bis)
- Decoration - Note:
- Singuli Evangelistae suam habent imaginem pictam, temporis vero iniuria et usu consumptam.
- General note:
- Fol. A-C saec. XIII, Cv ann. 1398, et 8v. saec. XVI. Folium Cv haec tantum habet: ˏα̅· τ̅· Ϛ̅η̅· μην(ὶ) νοεμβρίῳ ς̅· ἐκοιμήθη ὁ δούλος (sic) τοῦ θ(ε)οῦ νικόλαος ὁ χαντακήτης ὥρᾳ ζ̅· ἡμέρᾳ δ′. Clauditur codex, <ff. 223v-224v>, I. Nominibus possessorum: Πέτρου Κάκου καὶ τῶν φίλων ἥδε βίβλος ἐστί. || Νικολάου Γαϊτάνου καὶ τῶν φίλων αὐτοῦ, - II. Verbis italico sermone scriptis: "I (sic.) nomine del gratioso Ihu Xho a d. 24 Arilis: 1541 sera not. (=notte) o donat. lo caparo che Dio lo faza benedeto in finis", - III. Truncits quibusdam de Christi genealogia et aliis nullius momenti.
- Other name:
- Egnazio, Giovanni Battista, c. 1478-1553 [owner]
Fugger, Ulrich, 1526-1584 [owner] - Language:
- Greco.
- Alphabet:
- Greco.
- History:
- Olim Petri Caci et Nicolai Gaitani.
Administrative information
- Source of information:
- H. Stevenson, Codices manuscripti Palatini Graeci Bibliothecae Vaticanae, Romae 1885, pp. 116-117.
Curatorial narrative
Il Pal. gr. 220 contiene i quattro Vangeli, corredati ciascuno dalle liste dei titoli dei capitolari (kephalaia) e arricchiti da scholia, e l’epitome delle Quaestiones evangelicae di Eusebio (ff. 61r-96r): testimonianza fondamentale per la ricostruzione di un’opera attualmente perduta. La scrittura utilizzata è un esempio di minuscola quadrata ad asse inclinato; mentre per titoli e scholia è stata usata una minuscola diritta. Il manoscritto è riccamente decorato: oltre alle miniature degli evangelisti, Weitzmann ha messo in risalto, per l’ornamentazione dei canoni eusebiani, la prossimità con la produzione armena a sua volta vicina a quella di ambito siriaco di cui un eccellente esempio sono i vangeli di Rabbùla (Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 01. 56). L’origine del codice è stata oggetto di ampio dibattito tra gli studiosi; attualmente non è possibile fornire indicazioni precise circa la provenienza se non affermando genericamente che la sua origine è orientale.
Il manoscritto è stato annotato diverse volte nei secoli e la sua storia posteriore è documentata da tracce importanti. Al f. Cv è riportato il nome di Nicola ὁ Χαντακήτης che sembrerebbe rinviare ad un ambito cretese, mentre al f. 1r in una nota del XIV o del XV sec., quasi completamente erasa, viene citata una non identificata chiesa di S. Demetrio. Il manoscritto passò poi nelle mani di Nicola Γαϊτάνης (?) come attestato dal monogramma e nota di possesso al f. 223v; nella metà del XVI sec. era in possesso dell’umanista veneziano Giovanni Battista Cipelli, detto Egnazio. La collezione dei manoscritti greci del Cipelli fu acquisita da Ulrich Fugger per poi confluire nella Palatina di Heidelberg e nel 1623 nella Biblioteca Apostolica Vaticana.
I fogli trascritti sono i seguenti: ff. 133r-135r, Lc 1, 1-55; ff. 186r-188r, Gv 1, 1-2,5. Si annotano i ff. 1v e 133r.
Bibliografia
WEITZMANN, Die armenische, pp. 11-13; WEITZMANN, Die byzantinische, pp. 62-63; PERRIA, Γραφίς, p. 79. Biblioteca Apostolica Vaticana e Pinakes.
Parts of this manuscript
13r-60v
Evangelium secundum Matthaeum cum scholiis
- Locus:
- 13r-60v
- Supplied title:
- Evangelium secundum Matthaeum cum scholiis
- Uniform title:
- Biblia. N.T. Evang. sec. Matthaeum. Greco
- General note:
- Cfr. ff. Er-Fr. Gr.
- Language:
- Greco.
- Alphabet:
- Greco.
- Source of information:
- H. Stevenson, Codices manuscripti Palatini Graeci Bibliothecae Vaticanae, Romae 1885, p. 117.
Ar-Cr
Interpretatio vocum hebraicarum quae in Evangelio Matthaei occurunt
- Date:
- sec. XIII
- Beginning date:
- 1201
- Ending date:
- 1300
- Locus:
- Ar-Cr
- Supplied title:
- Interpretatio vocum hebraicarum quae in Evangelio Matthaei occurunt
- Language:
- Greco.
- Alphabet:
- Greco.
- Source of information:
- H. Stevenson, Codices manuscripti Palatini Graeci Bibliothecae Vaticanae, Romae 1885, p. 116.
8v
De diebus fastis et nefastis
- Date:
- sec. XVI
- Beginning date:
- 1501
- Ending date:
- 1600
- Locus:
- 8v
- Supplied title:
- De diebus fastis et nefastis
- Incipit:
- Αὗταί εἰσιν αἱ ἡμέραι ἃς ἐφανέρωσεν Κύριος ὁ Θεὸς Ἔσδρᾳ τῷ προφήτῃ
- Language:
- Greco.
- Alphabet:
- Greco.
- Source of information:
- H. Stevenson, Codices manuscripti Palatini Graeci Bibliothecae Vaticanae, Romae 1885, pp. 116-117.
1v
Epistula ad Carpianum ad canones evangeliorum praemissa
- Locus:
- 1v
- Supplied title:
- Epistula ad Carpianum ad canones evangeliorum praemissa
- Uniform title:
- Epistula ad Carpianum. Canones evangeliorum (Eusebius Caesariensis, vesc., c. 265-c. 340)
- Language:
- Greco.
- Alphabet:
- Greco.
- Source of information:
- H. Stevenson, Codices manuscripti Palatini Graeci Bibliothecae Vaticanae, Romae 1885, p. 116.
2r-7r
Canones evangeliorum
- Locus:
- 2r-7r
- Supplied title:
- Canones evangeliorum
- Uniform title:
- Epistula ad Carpianum. Canones evangeliorum (Eusebius Caesariensis, vesc., c. 265-c. 340)
- Language:
- Greco.
- Alphabet:
- Greco.
- Source of information:
- H. Stevenson, Codices manuscripti Palatini Graeci Bibliothecae Vaticanae, Romae 1885, p. 116.
61r-69v. 88r-96r
Quaestiones evangelicae
- Locus:
- 61r-69v. 88r-96r
- Supplied title:
- Quaestiones evangelicae
- Uniform title:
- Quaestiones evangelicae (Eusebius Caesariensis, vesc., c. 265-c. 340)
- General note:
- Ff. 61r-69v: Quaestiones ad Stephanum (epitome). Ff. 88r-96r: Quaestiones ad Marinum (epitome).
- Language:
- Greco.
- Alphabet:
- Greco.
- Source of information:
- H. Stevenson, Codices manuscripti Palatini Graeci Bibliothecae Vaticanae, Romae 1885, p. 117.
97v-128v
Evangelium secundum Marcum cum scholiis
- Locus:
- 97v-128v
- Supplied title:
- Evangelium secundum Marcum cum scholiis
- Uniform title:
- Biblia. N.T. Evang. sec. Marcum. Greco
- General note:
- Ff. 97v-98r: capitula. Ff. 99r: imago evangelistae.
- Language:
- Greco.
- Alphabet:
- Greco.
- Source of information:
- H. Stevenson, Codices manuscripti Palatini Graeci Bibliothecae Vaticanae, Romae 1885, p. 117.
129v-182v
Evangelium secundum Lucam cum scholiis
- Locus:
- 129v-182v
- Supplied title:
- Evangelium secundum Lucam cum scholiis
- Uniform title:
- Biblia. N.T. Evang. sec. Lucam. Greco
- General note:
- F. 129v: imago evangelistae. Ff. 130r-131r: capitula.
- Language:
- Greco.
- Alphabet:
- Greco.
- Source of information:
- H. Stevenson, Codices manuscripti Palatini Graeci Bibliothecae Vaticanae, Romae 1885, p. 117.
184r-222v
Evangelium secundum Iohannem cum scholiis
- Locus:
- 184r-222v
- Supplied title:
- Evangelium secundum Iohannem cum scholiis
- Uniform title:
- Biblia. N.T. Evang. sec. Iohannem. Greco
- General note:
- F. 184r: imago evangelistae. Ff. 185r: capitula.
- Language:
- Greco.
- Alphabet:
- Greco.
- Source of information:
- H. Stevenson, Codices manuscripti Palatini Graeci Bibliothecae Vaticanae, Romae 1885, p. 117.
Er-Fr. Gr
Capitula et imago sancti Matthaei
70r-88r
Epistula ad Aristidem