Latin Paleography From Antiquity to the Renaissance [by A. M. Piazzoni]

5v: Vat.lat.2193 — i(n) celu(m), p(ar)te v(er)o

Resource type:
Annotation
Manuscript:
Vat.lat.2193
Annotation text:

i(n) celu(m), p(ar)te v(er)o mu(n)dana, que constat ex igne et aere

Section:
4r-9r Apuleius. Opere spurie e dubbie: Asclepius

Other annotations on this folio

  • conlata conce(n)tu(m) quoda(m) melo divino dulcissimu(m)

  • clitant(ur); sed aliis i(n)credibile, aliis fabulosu(m),

  • aliis forsitam videt(ur) e(ss)e de(r)idendu(m). Res eni(m) 

  • dulcis e(st) i(n) hac corporali vita, q(ui) capit(ur) de pos

  • sessionib(us) fructus. Q(ualite)r a(n)i(m)am obtorto, ut  

  • aiu(n)t, collo detinet, ut i(n) p(ar)te sui, q(ua) mortalis

  • sc(er)e i(n)videns i(m)mortalitati malignitas. Er

  • go eni(m) t(ib)i q(uas)i p(re)divina(n)s dixero nullu(m) po(s)t nos

  • habitur(um) dil(e)ctu(m) simplice(m), qui e(st) ph(ilosoph)ye, q(ue) sola

  • e(st) i(n) cognosce(n)da divinitate frequens obtutus

  • et s(an)c(t)a religio. Multi eteni(m) et ea multifa(r)ia r(ati)one

  • confundu(n)t. Qu(omod)o (er)go m(u)lti i(n)comp(re)hensibile(m) phy

  • losophya(m) afficiu(n)t aut que(m)admo(du)m ea(m) multifa(r)ia

  • r(ati)one confundu(n)t? O Asclepi, hoc m(od)o: in va(r)ias di

  • sciplinas n(e)c comp(re)hensibiles ea(m) ca(n)dida comm(en)tati

  • one misce(n)tes, arytmetiken et musicen

  • et geometria(m). Pura(m) aut(em) phy(losophi)am ea(m)q(ue) di

  • vina(m) t(antu)m religio(n)e pe(n)dente(m) t(antu)m intend(er)e et reli

  • quas oportebit, ut apocatastasis astroru(m), sta

  • tio(n)es p(re)finitas cursu(m)q(ue) commutatio(n)is nu(mer)is con

  • stare miret(ur); terre v(er)o dim(en)sio(n)es, qualitates,

  • q(ua)ntitates, ma(r)is p(ro)funda, ig(ni)s vim et hor(um) o(mn)ium 

  • effectus nat(ur)amq(ue) cognosce(n)s miret(ur), adoret

  • atq(ue) collaudet arte(m) m(en)temq(ue) divina(m). Musi

  • cen v(er)o nosse nich(il) aliud e(ss)e n(is)i cu(n)ctar(um) o(mn)i(um)

  • rer(um) ordine(m) sci(r)e queq(ue) sit divi(n)a r(ati)o sortita:

  • ordo e(n)i(m) rer(um) sing(u)lar(um) i(n) unu(m) o(mn)iu(m) artifici r(ati)one

  • verissimu(m)q(ue) conficiet. Quid (er)go ho(m)i(n)es post nos  

  • er(unt), sophystar(um) calliditate d(e)cepti, a vera pu

  • ra s(an)c(t)a(m)q(ue) phy(losophi)a av(er)tentur. Simplici eni(m) m(en)te

  • et a(n)i(m)a divinitate(m) colere ei(us)q(ue) f(a)c(t)a venerari,

  • ag(er)e et(iam) Dei volu(n)tati gr(ati)as, q(ue) e(st) bo(n)itatis sola ple

  • nissima, hec est nulli a(nim)i i(m)portuna curiosita

  • te violata phy(losophi)a. Et de his sit hucusq(ue) t(ra)ctat(us). 

  • De sp(irit)u v(er)o et de his similib(us)

  • hi(n)c sumat(ur) exordiu(m). Fuit D(eu)s

  • et Yle, que G(re)ce credim(us) mu(n)du(m), et mu(n)do

  • comitabat(ur) sp(iritu)s v(e)l i(n)erat mu(n)do sp(iritu)s, s(ed) no(n) si(mi)l(ite)r

  • ut deo n(e)c Deo hec, d(e) quib(us) mu(n)dus. Idc(ir)co n(on)

  • era(n)t, q(ua)n(do) no(n) era(n)t, s(ed) i(n) eo ia(m) tu(n)c era(n)t, unde na

  • sci habueru(n)t. No(n) ea sola no(n) nata dicu(n)t(ur), que  

  • genera(n)di, ita ut ex his nich(il) nasci possit.

  • Quecu(m)q(ue) (er)go s(un)t, quib(us) i(n)e(st) nat(ur)a g(e)n(er)andi, hec

  • g(e)n(er)abilia su(n)t. Neq(ue) dubitat(ur) ex his, que ex se

  • D(eu)s (er)go sempit(er)n(us), D(eu)s et(er)nus n(e)c nasci pot(est) nec po

  • tuit: hoc e(st), hoc fuit, hoc e(r)it semper. Hoc (er)go est,

  • q(ue) ex se tota e(st), nat(ur)a Dei. Yle aut(em) v(e)l mu(n)di

  • nat(ur)a et sp(iritu)s, q(uam)vis nata no(n) videa(n)t(ur) a p(ri)ncipio

  • t(ame)n i(n) se nasce(n)di p(ro)cura(n)diq(ue) vim posside(n)t atq(ue)

  • e(st), inhereat, nec sinit p(ar)te(m) divinitatis agno

  • et aqua, mortal(is) resistat i(n) t(er)ram, nec vere o(mni)a sue

  • ma(n)data iuditia vidua des(er)taq(ue) dimittat. Sic

  • eni(m) hu(m)anitas ex p(ar)te divina, ex alia p(ar)te effecta

  • mortal(is) e(st) i(n) corpore consistens. Est aut(em) m(en)sura

  • ei(us) utriusq(ue), id e(st) ho(m)i(n)is, an(te) o(mn)es religio, qua(m) seq(uitur)

  • bonitas. Ea demu(m) tu(n)c v(idetu)r e(ss)e p(er)f(e)c(t)a, si con(tra) cupidi

  • tate(m) alienar(um) o(mn)iu(m) rer(um) sic despectus virtute

  • munita. Su(n)t eni(m) ab om(n)ib(us) cog(n)ationis divi

  • ne p(ar)tib(us) aliena o(mni)a, quecu(m)q(ue) t(er)rena corporali

  • cupiditate p(os)sident(ur); que m(er)ito possessionu(m)

  • no(m)i(n)e nu(n)cupant(ur), q(uonia)m no(n) nata nob(is)cu(m), s(ed) postea

  • a nob(is) posside(r)i cep(er)u(n)t: idci(r)co et(iam) possessionu(m) no(m)i(n)e 

  • nu(n)cupant(ur). Om(n)ia e(rg)o hui(us)mo(d)i ab ho(m)i(n)e alie

  • na su(n)t, et(iam) corp(us), ut et ea q(ue) appetim(us) et ill(u)d ex quo

  • appete(n)tie nobis e(st) vitiu(m), despiciam(us). Ut eni(m)

  • meu(m) a(n)i(m)u(m) ratio(n)is ducit i(n)tentio, h(om)o actenus 

  • e(ss)e debuit, ut conte(m)platio(n)e divinitatis p(ar)tem,

  • que sibi iu(n)cta mortal(is) e(st) mu(n)di inf(er)ioris neces

  • sitate s(er)va(n)di, despiciat atq(ue) conte(m)pnat. Na(m) ut

  • h(om)o ex ut(ra)q(ue) p(ar)te possit e(ss)e ple(n)issim(us), q(ua)t(er)nis eu(m)

  • ut(ri)usq(ue) p(ar)tis elem(en)tis a(n)i(m)adv(er)te e(ss)e formatu(m), ma

  • nib(us) et pedib(us) utrisq(ue) binis aliisq(ue) corporis

  • m(em)bris, q(ui)b(us) inf(er)iori, id e(st) t(er)reno, mu(n)do des(er)viat,

  • p(ro)vide(n)tie, q(u)ar(um) r(ati)one cu(n)cta divina norit atq(ue)

  • suspiciat. Unde efficit(ur) ut rer(um) div(er)sitates,  

  • q(ua)litates, effectus, q(ua)ntitates suspiciosa i(n)da

  • gat(i)o(n)e sectet(ur), retardat(us) v(er)o g(ra)vi et nimio corp(or)is

  • vitio has nat(ur)e rer(um) ca(usa)s, que v(er)e su(n)t, p(ro)p(ri)e p(er)vid(er)e

  • no(n) possint. Hu(n)c e(rg)o sic effectu(m) conformatu(m)q(ue)

  • et tali mi(ni)sterio obsequioq(ue) p(re)positu(m) a su(m)mo D(e)o,

  • eu(m)q(ue) competent(er) mu(n)de mu(n)du(m) serva(n)do, D(eu)m pie

  • colendo, digne et competent(er) i(n) utroq(ue) D(e)i volu(n)ta-

  • ti pare(n)tem, tale(m) quo mun(er)e credis e(ss)e mune-

  • randu(m) – siq(ui)de(m), cu(m) d(e)i op(er)a sit mu(n)du(s), ei(us)q(ue) pul-

  • critudine(m) qui dilige(n)tia s(er)vat atq(ue) auget, op(er)a(m)

  • sua(m) cu(m) Dei volu(n)tate coniu(n)git, cu(m) spe(ci)em, qua(m) ille

  • corporis diurno op(er)e curaq(ue) componit – q(u)o mun(er)e

  • credis e(ss)e munera(n)du(m), nisi eo quo parentes

  • nostri munerati s(un)t, quo et(iam) nos q(u)oq(ue) munerari, si

  • foret divine pietati complacitu(m), optam(us) piissi-

  • mis votis, id e(st) em(er)itos atq(ue) exutos mu(n)da

  • na custodia, nexib(us) mortalitatis absolutos,

  • nat(ur)e sup(er)ioris p(ar)tis, id e(st) divinae, puros s(an)c(t)osq(ue)

  • H(ec) e(st) e(n)i(m) m(er)ces pie s(u)b D(e)o, diligent(er)q(ue) cu(m) mu(n)do vi

  • ve(n)tib(us). Secus eni(m) impieq(ue) qui vixeri(n)t, et red

  • it(us) denegat(ur) i(n) celu(m) et constituit(ur) i(n) corpora 

  • alia i(n)digna a(n)i(m)o s(an)c(t)o et feda migratio.

  • Ut iste r(ati)onis s(er)mo p(ro)cessit,

  • illis v(er)o p(ar)tib(us) q(uat)tuor a(nim)i, sensus, memorie atq(ue)

  • divina i(n)tentio(n)e formavit, adminiculo sui

  • restituat. Iuste et v(er)e dicis, o Trismegiste.

  • o Trismegiste, spe a(n)i(m)e i(n) mu(n)dana vita p(er)i

  • n(e)cdu(m) nata su(n)t, s(ed) ea que care(n)t fecu(n)ditate

  • nata su(n)t, facile nasci posse, de q(ui)b(us) cu(n)cta nascu(n)t(ur).

  • nat(ur)am. Fecu(n)ditat(is) eteni(m) initiu(m) i(n) q(ua)litate n(atur)e

  • S(cilicet) Aliena e(ss)e | quecu(m)q(ue) cor|poraliter | possiden|tur

  • S(cilicet) Virg(ilio), 6 | Eney(dos)

  • S(cilicet) de p(re)mo bonar(um) | a(n)i(m)ar(um) p(ost) hanc | vita(m), et hic | pie loq(ui)|tur

  • S(cilicet) de supplicio malar(um), | et hi(c) i(m)pie i(n)cludit |  e(n)i(m) Picthagore | errore(m)

  • S(cilicet) no(ta): sarcina rer(um) t(em)p(o)raliu(m) opp(r)imi a(n)i(m)a(m) | et in t(er)ram curvari neq(ue) libere | celum posse suspicere

  • S(cilicet) q(uo)d artes | liberales | confera(n)t ad | cultu(m) | Dei

  • S(cilicet) que sit | v(er)a et in|corrup|ta phi|loso|phi|a

  • Così nel codice, per t(er)ra

  • Così nel codice, per ne cure

  • Nel codice p(er)f(e)c(t)a(m)

  • Si mette in evidenzia un riempitivo di rigo.

  • Così nel codice, senza aspirazione.

  • Su -e- segno abbreviativo superfluo.

  • Nel codice int(er)ioris.

  • Così nel codice per Ego.

  • Nel codice arymeiiken: questa parola e la successiva musicen scritte mescolando lettere minuscole e lettere maiuscole dell’alfabeto gotico.

  • Così nel codice: s’intenda Qui.

  • Il titolo non occupa per intero i rr. 36 e 37, lasciando libero uno spazio a destra dove si legge Deus et |Yle sp(iritu)s è scritto con la s finale in forma di sigma lunato, qui e in seguito.

  • Ma nel codice fecu(n)ditat(us).